Misleidende loterijen lopen zelden tegen sancties aan. Geen boete voor het bedrijf, geen schadevergoeding voor gedupeerde klanten. Telefoonproviders die adverteerden met zogenaamde gratis mobieltjes kregen juist wel een zware sanctie opgelegd. De misleide consument mocht de prijs van het toestel terugvorderen in ruil voor het gebruikte exemplaar. Oneerlijke bedingen worden soms heel streng en soms beduidend milder aangepakt.

Sancties die uitblijven, sterk uiteenlopen of uit de pas lopen met de schending van de norm doen de consumentenbescherming geen goed. De naleving verbetert niet en het draagvlak voor beschermende maatregelen neemt af. Effectieve handhaving vereist minder discrepantie tussen normovertreding en sanctie.

Schendingen van Europese consumentenrechten vragen om ‘doeltreffende, afschrikkende en evenredige sancties’. Over deze drie criteria wordt in de civiele rechtspraktijk zelden nagedacht. En wanneer dit wel gebeurt, worstelt men met de te maken afweging.

Charlotte Pavillon bespreekt de drie criteria uitvoerig, aan de hand van concrete voorbeelden, en verschaft diverse handvatten om bij de civielrechtelijke handhaving van consumentenrecht tot beter afgewogen sancties te komen.