2020 lijkt een goed jaar voor een reflectie over de toekomst van de toegang tot het recht. De expertsessies over een ander stelsel van gesubsidieerde rechtshulp zijn afgerond, de rechtspraak worstelt met haar maatschappelijke effectiviteit en de overheid worstelt met de noodzaak om geschilbeslechting en (rechts‑)hulp te digitaliseren. In dit essay probeert de auteur zich voor te stellen hoe de regelgeving en uitvoering er in 2035 uit zouden kunnen zien. Dat jaartal is willekeurig: 2035 kan ook best 2040 of 2045 zijn. De opbouw is als volgt: eerst wordt het centrale begrip ‘toegang tot het recht’ onder de loep genomen, daarna komen de ‘strategieën’ aan de orde om dit streefdoel te bereiken. Deze analyse richt zich op de discussie wereldwijd. Vervolgens wordt ingezoomd op de nationale invulling, nu en straks. De beschrijving volgt de drie niveaus van toegang tot het recht: informatievoorziening, belangenbehartiging en geschilbeslechting of ‑oplossing. Eén ding is zeker: de invulling van de manieren om toegang tot het recht te bewerken zal er in de toekomst heel anders uit gaan zien.

Auteursinformatie

Mies Westerveld was van 2007 tot haar pensioen in 2020 bijzonder hoogleraar Sociale rechtshulp aan de Universiteit van Amsterdam. De leerstoel werd gefinancierd door de Raad voor rechtsbijstand en had als missie het grote publiek bewust te maken van het belang van betaalbare rechtshulp. Westerveld is na haar studie ongeveer tien jaar werkzaam geweest als sociaal advocaat tot ze, in 1988, de rechtspraktijk verruilde voor de rechtswetenschap. Van 2003 tot 2011 was ze tevens lid van de Eerste Kamer der Staten Generaal.